Ο Στρατός των Γάτων του Πηλούσιου: Πώς οι Πέρσες κατέκτησαν την Αίγυπτο με Ιερά Ζώα.

 Ο Στρατός των Γάτων του Πηλούσιου: Πώς οι Πέρσες κατέκτησαν την Αίγυπτο με Ιερά Ζώα (πως η υπερβολική προσήλωση μπορεί να βλάψει ένα έθνος): Το -525, η μεγάλη Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών εκτεινόταν από την κοιλάδα του Ινδού μέχρι την Ανατολία και ο φιλόδοξος ηγεμόνας της, ο Καμβύσης Β', γιος του Κύρου του Μεγάλου, έβαλε στο μάτι την Αίγυπτο. Εκείνη την εποχή, η Αίγυπτος ήταν ένας από τους πλουσιότερους και παλαιότερους πολιτισμούς στη γη — κυβερνώμενος από τον Φαραώ Ψαμμήτικo Γ' της 26ης Δυναστείας. Οι δύο δυνάμεις συγκρούστηκαν στο Πηλούσιο, μια οχυρωμένη πόλη στις εκβολές του Δέλτα του Νείλου — την παραδοσιακή πύλη προς την Αίγυπτο. Αυτό που εκτυλίχθηκε εκεί έγινε μια από τις πιο ασυνήθιστες στρατιωτικές νίκες στην ιστορία, που θυμόμαστε ως την ημέρα που οι γάτες κέρδισαν την Αίγυπτο για την Περσία. Στην αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία, τα ζώα δεν ήταν απλώς σύντροφοι — ήταν θεϊκά σύμβολα.

• Οι γάτες ήταν ιερές για τη θεά Μπαστέτ, προστάτιδα του σπιτιού και σύμβολο γονιμότητας. Το να σκοτώσεις μια γάτα, ακόμη και κατά λάθος, θεωρούνταν σοβαρή αμαρτία. • Οι ίβιδες ήταν ιερές για τον Θωθ, τον θεό της σοφίας. • Τα σκυλιά, τα πρόβατα και άλλα ζώα συνδέονταν με λατρείες γονιμότητας και καθημερινές τελετουργίες. Η αιγυπτιακή ευλάβεια για τις γάτες ήταν τόσο βαθιά που ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος έγραψε ότι αν ένα σπίτι έπιανε φωτιά, οι Αιγύπτιοι έσωζαν τις γάτες πριν από τα υπάρχοντά τους. Όποιος σκότωνε μια γάτα — έστω και κατά λάθος — μπορούσε να λιντσάρεται από τον όχλο. Ο Καμβύσης γνώριζε ότι αυτή η αφοσίωση μπορούσε να μετατραπεί σε όπλο. Η Μάχη του Πηλούσιου: Η Θρησκεία ως Στρατηγική: Σύμφωνα με τον Πολύαινο και μεταγενέστερες παραδόσεις: • Ο Καμβύσης διέταξε τους στρατιώτες του να ζωγραφίζουν γάτες και άλλα ιερά ζώα στις ασπίδες τους, αναγκάζοντας τους Αιγύπτιους να αντιμετωπίζουν θεϊκές εικόνες στη μάχη. • Ακόμα πιο σοκαριστικό είναι ότι οδήγησε πραγματικά ζώα — γάτες, σκύλους, ίβιδες και πρόβατα — μπροστά από τον στρατό του ως κινούμενη ασπίδα. Όταν ο περσικός στρατός προέλασε, οι Αιγύπτιοι δίστασαν. Το να ρίξουν βέλη σήμαινε ότι διακινδύνευαν την οργή της ίδιας της Μπαστέτ. Για τους πολεμιστές που μεγάλωσαν σε μια κοινωνία όπου τα ζώα ήταν ιερά, αυτός ο δισταγμός ήταν καταστροφικός. Ο φόβος τους να σκοτώσουν μια γάτα υπερίσχυσε του φόβου τους να χάσουν τη μάχη. Η αιγυπτιακή γραμμή έσπασε. Οι Πέρσες εισέβαλαν στο Πηλούσιο. Αρχαίες αναφορές αναφέρουν ότι το πεδίο της μάχης αργότερα γέμισε με οστά — με τις αιγυπτιακές απώλειες να λέγεται ότι ξεπερνούσαν σε αριθμό τους νεκρούς των Περσών σε αναλογία 50 προς 1. Οι Συνέπειες ήταν η Περσία να Κυβερνά την Αίγυπτο, η πτώση του Πηλούσιου διέλυσε την αιγυπτιακή αντίσταση. Ο Φαραώ Ψαμμήτικος Γ΄ συνελήφθη και αργότερα εκτελέστηκε μετά από μια αποτυχημένη εξέγερση. Η Αίγυπτος απορροφήθηκε από την Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών, όπου ο Καμβύσης υιοθέτησε τον τίτλο του «Φαραώ της Αιγύπτου». Για σχεδόν 200 χρόνια (εκτός από σύντομες περιόδους ανεξαρτησίας), η Αίγυπτος παρέμεινε υπό περσική κυριαρχία, υπό την διοίκηση σατραπών, μέχρι την άφιξη του Μεγάλου Αλεξάνδρου το -332 . Οι ιστορικοί συζητούν για το πόσο μεγάλο μέρος αυτής της ιστορίας είναι κυριολεκτικό και πόσο συμβολικό. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο «στρατός των γατών» μπορεί να είναι υπερβολικός ή μια μεταγενέστερη ιστορία για να εξηγήσει τη νίκη των Περσών. Άλλοι πιστεύουν ότι ο Καμβύσης πραγματικά εκμεταλλεύτηκε την αιγυπτιακή ευλάβεια για τα ζώα — δείχνοντας ότι στον πόλεμο, τα ψυχολογικά και πολιτιστικά όπλα μπορούν να είναι ισχυρότερα από τα σπαθιά. Σε κάθε περίπτωση, η Μάχη του Πηλούσιου έγινε θρύλος — θυμόμαστε ως τη στιγμή που οι γάτες, όχι οι λόγχες, κατέστρεψαν ένα βασίλειο. Μαθήματα από το Πηλούσιο • Η πίστη μπορεί να είναι ταυτόχρονα δύναμη και αδυναμία. Η αφοσίωση των Αιγυπτίων στους θεούς τους ήταν απαράμιλλη — αλλά χρησιμοποιήθηκε εναντίον τους. • Ο ψυχολογικός πόλεμος είναι αρχαίος. Η τακτική του Καμβύση δεν αφορούσε τη βία, αλλά την εκμετάλλευση των πεποιθήσεων. • Τα σύμβολα έχουν σημασία. Η εικόνα μιας γάτας είχε μεγαλύτερο βάρος εκείνη τη στιγμή από έναν στρατό τοξοτών. Πηγές: • Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο III. • Πολύαινος, Στρατηγήματα Πολέμου (2ος αιώνας μ.Χ.). • Lloyd Llewellyn-Jones, Η Περσική Αυτοκρατορία: Μια Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια (2015). • Paul Cartledge, Μετά τις Θερμοπύλες (2013). • Warwick Ball, Η Αίγυπτος στον Αρχαίο Κόσμο (2021).